26 مارس 2024- دانشمندان مؤسسه کارولینسکا در سوئد یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز برای تعیین رابطه ی بین دریافت آنتی اکسیدان از طریق رژیم غذایی و خطر دیابت نوع 2 انجام دادند.نتایج این مطالعه در مجله Advances in Nutrition منتشر شده است.

پیشینه

دیابت نوع 2، یک بیماری متابولیک جدی است که با کاهش ترشح یا اختلال در عملکرد انسولین و متعاقب آن افزایش سطح گلوکز خون (هایپرگلایسمی) مشخص می شود. مقاومت به انسولین و اختلال عملکرد سلول های بتا پانکراس دو علامت اصلی این بیماری هستند.

در حال حاضر بیش از 10 درصد از جمعیت جهان به دیابت نوع 2 مبتلا هستند. شیوع آن در سراسر جهان به شدت در حال افزایش است، عمدتاً به دلیل تمایل فزاینده به عادات غذایی ناسالم و سبک زندگی کم تحرک.

رژیم غذایی، نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن در میان عوامل مختلف سبک زندگی دارد. شواهد نشان می‌دهد که افزایش پایبندی به رژیم‌های غذایی سالم، مانند مدیترانه یاDASH (رویکرد رژیمی برای تنظیم فشار خون)، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. ویژگی اساسی این رژیم ها وجود مقادیر بیشتری از غذاهای گیاهی غنی از آنتی اکسیدان ها از جمله ویتامین C،E  و بتاکاروتن است.

در این بررسی سیستماتیک و متاآنالیز، دانشمندان ارزیابی کردند که آیا مصرف ویتامین‌های C،E  و بتاکاروتن می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد یا خیر.

طراحی مطالعه

دانشمندان پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی مختلفی را جستجو کردند تا مطالعاتی را در مورد ارتباط بین دریافت‌های غذایی، سطوح گردش خون، یا مکمل‌های ویتامین C، E، و بتاکاروتن و بروز دیابت نوع 2 یا مقاومت یا حساسیت به انسولین و عملکرد سلول‌های بتا در افراد غیر دیابتی شناسایی کنند.

غربالگری نهایی منجر به شناسایی 25 مطالعه مشاهده ای آینده نگر و 15 کارآزمایی تصادفی کنترل شده گردید. خطرات متوسط و جدی سوگیری به ترتیب در 21 و 4 مطالعه مشاهده ای، تایید شد. در میان کارآزمایی‌های تصادفی و کنترل‌شده، 13 مورد خطر سوگیری کم و 2 مورد نگرانی‌هایی از سوگیری داشتند.

مشاهدات مهم

این مطالعه نشان داد که مصرف متوسط ویتامین های C،E  و بتاکاروتن می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد.

ویتامین C

متاآنالیز مطالعات مشاهده ای نشان داد که مصرف ویتامین C تا 70 میلی گرم در روز می تواند خطر دیابت نوع 2 را تا 24 درصد کاهش دهد. با این حال، کاهش خطر بیشتری برای مصرف بالاتر از این سطح مشاهده نشد.

ارتباط معکوسی بین دریافت ویتامین  Cاز طریق رژیم غذایی و مقاومت به انسولین مشاهده شد. مصرف ویتامین C همچنین تأثیر مثبتی بر عملکرد سلول های بتا نشان داد.

ویتامین  E

متاآنالیز مطالعات مشاهده ای نشان داد که مصرف ویتامین E تا 12 میلی گرم در روز می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را تا 28 درصد کاهش دهد. مشابه با ویتامین C، کاهش خطر بیشتری با مصرف مقادیر بالاتر از این سطح مشاهده نشد.

متاآنالیز کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌ کنترل شده، نشان داد که مکمل ویتامین E هیچ اثر محافظتی در برابر ابتلا به دیابت نوع 2 ندارد. با این حال، مکمل ویتامین E تأثیر مثبتی بر حساسیت به انسولین نشان داد.

بتاکاروتن

متاآنالیز مطالعات مشاهده ای نشان داد که مصرف بتاکاروتن تا 4 میلی گرم در روز می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را تا 22 درصد کاهش دهد. کاهش خطر بیشتر از این سطح مشاهده نشد.

متاآنالیز کارآزمایی‌های تصادفی‌ و کنترل‌شده نشان داد که مکمل بتاکاروتن نمی‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. همچنین مشاهده شد که وجود بتاکاروتن در گردش خون می تواند مقاومت به انسولین را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش دهد.

اهمیت این مطالعه

این بررسی سیستماتیک و متاآنالیز ارتباط معکوس بین ویتامین‌های C،E  و بتاکاروتن در رژیم غذایی و گردش خون را با خطر ابتلا به دیابت نوع 2 نشان داد. با این حال، هیچ اثر محافظتی با مصرف مکمل های این آنتی اکسیدان ها در برابر دیابت نوع 2 مشاهده نشده است.

اثرات ضد دیابتی این ویتامین ها عمدتاً ناشی از خواص آنتی اکسیدانی قوی آنها است. ویتامینC ، یک ویتامین محلول در آب است که معمولا در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. می تواند رادیکال های آزاد را در محفظه های هیدروفیلی بدن حذف کند و ویتامین E را از فرم اکسید شده ی آن بازسازی کند.

ویتامینE ، یک ویتامین محلول در چربی است که معمولا در مغزها، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی یافت می‌شود. می تواند از پراکسیداسیون لیپیدی جلوگیری کند و از قسمت های چربی بدن مانند غشای سلولی محافظت کند. بتاکاروتن یک پروویتامین A کاروتنوئیدی محلول در چربی است که معمولا در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. همانند ویتامین E، بتاکاروتن می تواند از قسمت های چربی بدن در برابر آسیب ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کند.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240326/Antioxidant-rich-diets-linked-to-lower-type-2-diabetes-risk-supplements-less-effective.aspx